Σπουδές παραδοσιακών κρουστών της Ελλάδας και της Αν. Μεσογείου για παιδιά, έφηβους και ενήλικες
Ενα ολοκληρωμένο πρόγραμμα σπουδών παραδοσιακών κρουστών που περιλαμβάνει τουμπελέκι, ηπειρώτικο ντέφι, νταούλι, τουμπί, μπεντίρ, νταϊρές, νταραμπούκα και αιγυπτιακό ντέφι (riq).
Υπάρχουν επιλογές για ατομικά ή ομαδικά μαθήματα, για ένα ή περισσότερα όργανα, ενώ το πλήρες πρόγραμμα αφορά τη μαθητεία σε επίπεδο επαγγελματικό, όλων των κρουστών που αναφέρονται, με βάση το νέο ΦΕΚ 7275 περί Σχολών Παραδοσιακής Μουσικής.
Το πλήρες πρόγραμμα περιλαμβάνει:
Παραδοσιακές και σύγχρονες τεχνικές στα αναφερόμενα κρουστά
Ρυθμολογία Ελλάδας, Βαλκανίων και Αν. Μεσογείου
Θεωρία Ρυθμού (ρυθμική ανάγνωση – γραφή)
Οργανολογία – οργανοποιία
Ιστορία Ελληνικής κ’ Αραβικής Μουσικής
Σωματική προετοιμασία μελέτης κρουστών
Ρυθμικά μουσικά σύνολα (ενορχήστρωσή τους)
Ερμηνεία παραδοσιακού τραγουδιού με φωνή
Το πρόγραμμα μαθημάτων για παιδιά περιλαμβάνει αναλογικά (με την κατάλληλη μετατροπή φυσικά) όλα τα παραπάνω, επιπλέον:
Εκπαιδευτική Οργανοποιία (μέθοδος που συνδυάζει την κατασκευή μουσικών οργάνων με τη ρυθμική & μουσικοκινητική αγωγή, αξιοποιεί στοιχεία άλλων μουσικοπαιδαγωγικών μεθόδων (Orf, Dalcroze, Kodaly) και ενσωματώνει στοιχεία από το γενικό πρόγραμμα σπουδών του Δημοτικού Σχολείου (π.χ. μαθηματικά, φυσική, γεωγραφία, ιστορία) καθώς και εικαστικών τεχνών.
Τί διδάσκονται τα παιδιά
Ο Ρυθμός, είναι το θεμέλιο της μουσικής.
Είναι όμως και ένα από τα θεμελιώδη στοιχεία στη λειτουργία της φύσης και ένα απαραίτητο συστατικό της ανθρώπινης προσωπικότητας, για μια υγιή και αρμονική ψυχική ζωή.
Γι αυτό η ρυθμική αγωγή θεωρείται από πολλούς θεωρητικούς, ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα, αναπόσπαστο μέρος της σύγχρονης παιδαγωγικής καθώς συμβάλει στην ανάπτυξη της δημιουργικότητας, της αυτο-πειθαρχίας και του αυτο-ελέγχου.
Τα παιδιά διδάσκονται,
1. ΡΥΘΜΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
- Να ενσωματώνουν το ρυθμό στην καθημερινή τους ζωή, μέσω ρυθμικών μουσικοκινητικών παιχνιδιών – ασκήσεων.
- Να σκέφτονται δημιουργικά και να χαίρονται κατασκευάζοντας τα δικά τους, κρουστά μουσικά όργανα. Μέσω της «Εκπαιδευτικής Οργανοποιίας» όπως ονομάζεται η μέθοδός μας, αποκτούν κατασκευαστικές δεξιότητες, ενισχύεται η λογική τους, αναπτύσσεται η ικανότητά τους για προγραμματισμό, η φαντασία τους, η παρατηρητικότητα και η εφευρετικότητά τους. Kατά τη διαδικασία των κατασκευών, εντάσσονται με παιγνιώδη τρόπο στοιχεία από τα σχολικά μαθήματα (μαθηματικά, γεωμετρία, φυσική, γεωγραφία, περιβαλλοντική αγωγή ιστορία κλπ) ενισχύοντας κατ’ αυτό τον τρόπο τις μαθησιακές γνώσεις των παιδιών.
- ΚΡΟΥΣΤΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ
- Τεχνική πάνω σε συγκεκριμένα παραδοσιακά κρουστά όργανα
- Βασικά ρυθμικά μοτίβα και παραδοσιακούς ρυθμούς.
- Βασικά στοιχεία της ευρωπαϊκής μουσικής θεωρίας και ρυθμική ανάγνωση – γραφή
Εργαστήρι Οργανοποιίας και ρυθμού για παιδιά
Το εργαστήριο απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 5 – 12 ετών και περιλαμβάνει κατασκευή απλών μουσικών οργάνων με ανακυκλώσιμα και φυσικά υλικά καθώς και εισαγωγή στη ρυθμική αγωγή με παιχνίδια ρυθμικού αυτοσχεδιασμού. Διάρκεια 1.30 ώρα για κάθε μάθημα.
Η οργανοποιία είναι μια τέχνη που διδάσκεται, τουλάχιστον στον Ελλαδικό χώρο, από την εποχή του Βυζαντίου με τον παραδοσιακό τρόπο, δηλαδή από τεχνίτη σε μαθητή (Τσαφταρίδης). Από το 1920 η οργανοποιία με απλά υλικά είναι τεκμηριωμένα μια αποδεκτή μέθοδος για το ξεκίνημα της μουσικής εκπαίδευσης των μικρών παιδιών – αυτό που σήμερα ονομάζουμε μουσική προπαιδεία. Στην Ελλάδα γίνονται προσπάθειες ένταξης της οργανοποιίας στο μάθημα της μουσικής του δημόσιου σχολείου από τη δεκαετία του 90 (πρόγραμμα Μελίνα).
Στο εργαστήριο αυτό, τα παιδιά μαθαίνουν σταδιακά (από τα πιο απλά μέχρι τα πιο περίπλοκα) να κατασκευάζουν μουσικά όργανα με ανακυκλώσιμα και φυσικά υλικά. Παράλληλα μαθαίνουν να παίζουν τα όργανα που κατασκευάζουν μέσα από απλά ρυθμικά και μουσικοκινητικά παιχνίδια. Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου τα παιδιά αποκτούν μοναδικές κατασκευαστικές ικανότητες, γνωρίζουν όλα τα είδη μουσικών οργάνων και εισάγονται στη ρυθμική και μουσική αγωγή, ώστε να μπορούν μετά να επιλέξουν το όργανο της αρεσκείας τους με το οποίο θα συνεχίσουν τη μουσική τους εκπαίδευση.
Εργαστήρι Οργανοποιίας με ανακυκλώσιμα υλικά για γονείς και παιδιά
Το εργαστήριο απευθύνεται σε γονείς που θέλουν να μάθουν πως να περνούν δημιουργικό χρόνο με τα παιδιά τους αποσπώντας τα από τις οθόνες κάθε τύπου. Οι γονείς μαθαίνουν οι ίδιοι πως να αξιοποιούν καθημερινά υλικά στο σπίτι για να κατασκευάζουν ηχητικά αντικείμενα και μουσικά παιχνίδια στα παιδιά τους. Ακόμα μαθαίνουν στα παιδιά τους πώς να χρησιμοποιούν διάφορα εργαλεία (πένσα, κοπίδι, ψαλίδι, σουβλί κ.α.) και πως να χρησιμοποιούν το μυαλό τους αποκτώντας κατασκευαστικές δεξιότητες. Ταυτόχρονα εντείνουν το δεσμό μεταξύ τους καθώς κάνουν πράγματα μαζί και παράγουν ένα εντυπωσιακο αποτέλεσμα που προσφέρει και στους δύο ατελείωτες ώρες χαράς. Οι συμμετέχοντες δε χρειάζεται να έχουν κάποια μουσική γνώση. Διάρκεια 3-6 ώρες
Μουσική από Σκουπίδια – Performance
Ο μουσικός – οργανοποιός Γιώργος Γυπάκης μετατρέπει ανακυκλώσιμα υλικά σε ηχητικά αντικείμενα και απλά μουσικά όργανα. Η παρουσίαση θα γίνει με βάση τα υλικά που θα φέρουν οι συμμετέχοντες, δηλαδή εντελώς αυτοσχέδια και υπό τη μορφή εργαστηρίου στο οποίο θα συμμετέχουν όλοι, μαθαίνοντας να αξιοποιούν ανακυκλώσιμα υλικά και αντικείμενα καθημερινής χρήσης.
Διάλεξη Εκπαιδευτικής Οργανοποιίας.
Διάλεξη και εργαστήριο για τις διαθεματικές εφαρμογές της οργανοποιίας στην εκπαίδευση. Μια καινοτόμος πρόταση που παρουσιάστηκε στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα e-ArtinEd και στη Σουηδία στα πλαίσια του Erasmus. Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς της Α’ βάθμιας εκπαίδευσης. Διάρκεια 1.30 ώρα.
Η κατασκευή μουσικών οργάνων προσφέρει στο παιδί εξαιρετικές εμπειρίες και διαθεματικές γνώσεις:
- Το παιδί δημιουργεί μέσα από τη χειρωνακτική εργασία ένα έργο που παράγει τέχνη και έχει την προσωπική του σφραγίδα. Παράλληλα αναπτύσσεται η αισθητική και οι εικαστικές τέχνες, λόγω του τελικού διακοσμητικού ρόλου των οργάνων (Σαρρής 2010)
- Στη διαδικασία αυτή, εμπλέκεται πρακτικά με την εκμάθηση της φυσικής, αφού ανακαλύπτει τις ιδιότητες των υλικών, τους όγκους, το βάρος και την υφή, αλλά και πως παράγεται ο ήχος σε κάθε περιπτωση ταλάντωσης (χορδές, μεμβράνες, ηχεία κπ)
- Εμπλέκεται με την εκμάθηση των μαθηματικών και της γεωμετρίας όταν καλείται να χαράξει σχήματα και να μετρήσει αποστάσεις για την τοποθέτηση τάστων σε ένα έγχορδο ή το άνοιγμα τρυπών σε ένα πνευστό.
- Εμπλέκεται με τη γεωγραφία, όταν καλείται να αντιγράψει και να παίξει μουσικά όργανα από διάφορες χώρες και ηπείρους. Ταυτόχρονα αποκτά και πολυπολιτισμική συνείδηση καθώς μαθαίνει για τις μουσικές παραδόσεις άλλων λαών.
- Αναπτύσσει τη λογική και την ικανότητά του να προγραμματίζει, καθώς μαθαίνει να σχεδιάζει εξ αρχής ένα τελικό προιόν που απαιτεί μια σειρά ενεργειών για να γίνει.
- Αναπτύσσει την εφευρετικότητά του κάθε στιγμή που πρέπει να λύσει κατασκευαστικά προβλήματα που του προκύπτουν.
- Οξύνει τη φαντασία του καθώς συχνά προκύπτουν νέες ιδέες για τη διαμόρφωση του τελικού προϊόντος. Μου έχουν τύχει περιπτώσεις παιδιά να ανακαλύπτουν ένα καινούργιο ηχητικό αντικείμενο.
- Οξύνει την παρατηρητικότητα, καθώς το παιδί καλείται συχνά να αντιγράψει ένα μουσικό όργανο που βλέπει.
- Το παιδί μαθαίνει τη χρήση εργαλείων και αποκτά κατασκευαστικές δεξιότητες, ανάλογα με την ηλικία του (όπως δέσιμο κόμπων, τύλιγμα σπάγγου, πλέξιμο λαστίχων, χρήση ξυλοκόλλας, κόψιμο σε σκληρά υλικά όπως χαρτονι, καλάμι και κόντρα πλακέ κλπ.)
Σεμινάριο Εκπαιδευτικής Οργανοποιίας
Εκπαιδευτικό Σεμινάριο – Εργαστήριο για τις διαθεματικές εφαρμογές της οργανοποιίας στην εκπαίδευση (βλέπε παραπάνω). Μια καινοτόμος πρόταση που παρουσιάστηκε στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα e-ArtinEd και στη Σουηδία στα πλαίσια του Erasmus. Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς της Α’ βάθμιας εκπαίδευσης. Oι συμμετέχοντες θα έχουν τη δυνατότητα περαιτέρω επιμόρφωσης στο στο πρόγραμμα μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας εκμάθησης που λειτουργεί με την υποστήριξη του Πολυτεχνείου Κρήτης.
Κράτα το
Ρυθμική θεωρία (ρυθμική ανάγνωση – γραφή)
Οργανολογία – οργανοποιία
Ιστορία Ελληνικής κ’ Αραβικής Μουσικής
Μαθήματα Κρουστών και Ρυθμική Αγωγή για παιδιά
Απευθυνεται σε παιδιά ηλικίας 7 – 12 και 12 – 14 ετών
Τα μαθήματα θα γίνονται σε υπαίθριο χώρο, στο The Garden of Zephrus στο Πυθάρι, από μία (60 λεπτά) έως δύο (45 λεπτά) φορές την εβδομάδα.
Εναρξη, από 15 Ιουνίου.
Ο Ρυθμός, είναι το θεμέλιο της μουσικής.
Είναι όμως και ένα από τα θεμελιώδη στοιχεία στη λειτουργία της φύσης και ένα απαραίτητο συστατικό της ανθρώπινης προσωπικότητας, για μια υγιή και αρμονική ψυχική ζωή.
Γι αυτό η ρυθμική αγωγή θεωρείται από πολλούς θεωρητικούς, ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα, αναπόσπαστο μέρος της σύγχρονης παιδαγωγικής καθώς συμβάλει στην ανάπτυξη της δημιουργικότητας, της αυτο-πειθαρχίας και του αυτο-ελέγχου.
Τα παιδιά διδάσκονται,
1. ΡΥΘΜΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
- Να ενσωματώνουν το ρυθμό στην καθημερινή τους ζωή, μέσω ρυθμικών μουσικοκινητικών παιχνιδιών – ασκήσεων.
- Να σκέφτονται δημιουργικά και να χαίρονται κατασκευάζοντας τα δικά τους, κρουστά μουσικά όργανα. Μέσω της «Εκπαιδευτικής Οργανοποιίας» όπως ονομάζεται η μέθοδός μας, αποκτούν κατασκευαστικές δεξιότητες, ενισχύεται η λογική τους, αναπτύσσεται η ικανότητά τους για προγραμματισμό, η φαντασία τους, η παρατηρητικότητα και η εφευρετικότητά τους. Kατά τη διαδικασία των κατασκευών, εντάσσονται με παιγνιώδη τρόπο στοιχεία από τα σχολικά μαθήματα (μαθηματικά, γεωμετρία, φυσική, γεωγραφία, περιβαλλοντική αγωγή ιστορία κλπ) ενισχύοντας κατ’ αυτό τον τρόπο τις μαθησιακές γνώσεις των παιδιών.
2. ΚΡΟΥΣΤΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ
- Τεχνική πάνω σε συγκεκριμένα παραδοσιακά κρουστά όργανα
- Βασικά ρυθμικά μοτίβα και παραδοσιακούς ρυθμούς.
- Βασικά στοιχεία της ευρωπαϊκής μουσικής θεωρίας και ρυθμικό σολφέζ
Εργαστήρι Οργανοποιίας και ρυθμού για παιδιά
Το εργαστήριο απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 5 – 12 ετών και περιλαμβάνει κατασκευή απλών μουσικών οργάνων με ανακυκλώσιμα και φυσικά υλικά καθώς και εισαγωγή στη ρυθμική αγωγή με παιχνίδια ρυθμικού αυτοσχεδιασμού. Διάρκεια 1.30 ώρα για κάθε μάθημα.
Η οργανοποιία είναι μια τέχνη που διδάσκεται, τουλάχιστον στον Ελλαδικό χώρο, από την εποχή του Βυζαντίου με τον παραδοσιακό τρόπο, δηλαδή από τεχνίτη σε μαθητή (Τσαφταρίδης). Από το 1920 η οργανοποιία με απλά υλικά είναι τεκμηριωμένα μια αποδεκτή μέθοδος για το ξεκίνημα της μουσικής εκπαίδευσης των μικρών παιδιών – αυτό που σήμερα ονομάζουμε μουσική προπαιδεία. Στην Ελλάδα γίνονται προσπάθειες ένταξης της οργανοποιίας στο μάθημα της μουσικής του δημόσιου σχολείου από τη δεκαετία του 90 (πρόγραμμα Μελίνα).
Στο εργαστήριο αυτό, τα παιδιά μαθαίνουν σταδιακά (από τα πιο απλά μέχρι τα πιο περίπλοκα) να κατασκευάζουν μουσικά όργανα με ανακυκλώσιμα και φυσικά υλικά. Παράλληλα μαθαίνουν να παίζουν τα όργανα που κατασκευάζουν μέσα από απλά ρυθμικά και μουσικοκινητικά παιχνίδια. Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου τα παιδιά αποκτούν μοναδικές κατασκευαστικές ικανότητες, γνωρίζουν όλα τα είδη μουσικών οργάνων και εισάγονται στη ρυθμική και μουσική αγωγή, ώστε να μπορούν μετά να επιλέξουν το όργανο της αρεσκείας τους με το οποίο θα συνεχίσουν τη μουσική τους εκπαίδευση.
Εργαστήρι Οργανοποιίας με ανακυκλώσιμα υλικά για γονείς και παιδιά
Το εργαστήριο απευθύνεται σε γονείς που θέλουν να μάθουν πως να περνούν δημιουργικό χρόνο με τα παιδιά τους αποσπώντας τα από τις οθόνες κάθε τύπου. Οι γονείς μαθαίνουν οι ίδιοι πως να αξιοποιούν καθημερινά υλικά στο σπίτι για να κατασκευάζουν ηχητικά αντικείμενα και μουσικά παιχνίδια στα παιδιά τους. Ακόμα μαθαίνουν στα παιδιά τους πώς να χρησιμοποιούν διάφορα εργαλεία (πένσα, κοπίδι, ψαλίδι, σουβλί κ.α.) και πως να χρησιμοποιούν το μυαλό τους αποκτώντας κατασκευαστικές δεξιότητες. Ταυτόχρονα εντείνουν το δεσμό μεταξύ τους καθώς κάνουν πράγματα μαζί και παράγουν ένα εντυπωσιακο αποτέλεσμα που προσφέρει και στους δύο ατελείωτες ώρες χαράς. Οι συμμετέχοντες δε χρειάζεται να έχουν κάποια μουσική γνώση. Διάρκεια 3-6 ώρες
Μουσική από Σκουπίδια – Performance
Ο μουσικός – οργανοποιός Γιώργος Γυπάκης μετατρέπει ανακυκλώσιμα υλικά σε ηχητικά αντικείμενα και απλά μουσικά όργανα. Η παρουσίαση θα γίνει με βάση τα υλικά που θα φέρουν οι συμμετέχοντες, δηλαδή εντελώς αυτοσχέδια και υπό τη μορφή εργαστηρίου στο οποίο θα συμμετέχουν όλοι, μαθαίνοντας να αξιοποιούν ανακυκλώσιμα υλικά και αντικείμενα καθημερινής χρήσης.
Διάλεξη Εκπαιδευτικής Οργανοποιίας.
Διάλεξη και εργαστήριο για τις διαθεματικές εφαρμογές της οργανοποιίας στην εκπαίδευση. Μια καινοτόμος πρόταση που παρουσιάστηκε στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα e-ArtinEd και στη Σουηδία στα πλαίσια του Erasmus. Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς της Α’ βάθμιας εκπαίδευσης. Διάρκεια 1.30 ώρα.
Η κατασκευή μουσικών οργάνων προσφέρει στο παιδί εξαιρετικές εμπειρίες και διαθεματικές γνώσεις:
- Το παιδί δημιουργεί μέσα από τη χειρωνακτική εργασία ένα έργο που παράγει τέχνη και έχει την προσωπική του σφραγίδα. Παράλληλα αναπτύσσεται η αισθητική και οι εικαστικές τέχνες, λόγω του τελικού διακοσμητικού ρόλου των οργάνων (Σαρρής 2010)
- Στη διαδικασία αυτή, εμπλέκεται πρακτικά με την εκμάθηση της φυσικής, αφού ανακαλύπτει τις ιδιότητες των υλικών, τους όγκους, το βάρος και την υφή, αλλά και πως παράγεται ο ήχος σε κάθε περιπτωση ταλάντωσης (χορδές, μεμβράνες, ηχεία κπ)
- Εμπλέκεται με την εκμάθηση των μαθηματικών και της γεωμετρίας όταν καλείται να χαράξει σχήματα και να μετρήσει αποστάσεις για την τοποθέτηση τάστων σε ένα έγχορδο ή το άνοιγμα τρυπών σε ένα πνευστό.
- Εμπλέκεται με τη γεωγραφία, όταν καλείται να αντιγράψει και να παίξει μουσικά όργανα από διάφορες χώρες και ηπείρους. Ταυτόχρονα αποκτά και πολυπολιτισμική συνείδηση καθώς μαθαίνει για τις μουσικές παραδόσεις άλλων λαών.
- Αναπτύσσει τη λογική και την ικανότητά του να προγραμματίζει, καθώς μαθαίνει να σχεδιάζει εξ αρχής ένα τελικό προιόν που απαιτεί μια σειρά ενεργειών για να γίνει.
- Αναπτύσσει την εφευρετικότητά του κάθε στιγμή που πρέπει να λύσει κατασκευαστικά προβλήματα που του προκύπτουν.
- Οξύνει τη φαντασία του καθώς συχνά προκύπτουν νέες ιδέες για τη διαμόρφωση του τελικού προϊόντος. Μου έχουν τύχει περιπτώσεις παιδιά να ανακαλύπτουν ένα καινούργιο ηχητικό αντικείμενο.
- Οξύνει την παρατηρητικότητα, καθώς το παιδί καλείται συχνά να αντιγράψει ένα μουσικό όργανο που βλέπει.
- Το παιδί μαθαίνει τη χρήση εργαλείων και αποκτά κατασκευαστικές δεξιότητες, ανάλογα με την ηλικία του (όπως δέσιμο κόμπων, τύλιγμα σπάγγου, πλέξιμο λαστίχων, χρήση ξυλοκόλλας, κόψιμο σε σκληρά υλικά όπως χαρτονι, καλάμι και κόντρα πλακέ κλπ.)
Σεμινάριο Εκπαιδευτικής Οργανοποιίας
Εκπαιδευτικό Σεμινάριο – Εργαστήριο για τις διαθεματικές εφαρμογές της οργανοποιίας στην εκπαίδευση (βλέπε παραπάνω). Μια καινοτόμος πρόταση που παρουσιάστηκε στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα e-ArtinEd και στη Σουηδία στα πλαίσια του Erasmus. Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς της Α’ βάθμιας εκπαίδευσης. Oι συμμετέχοντες θα έχουν τη δυνατότητα περαιτέρω επιμόρφωσης στο στο πρόγραμμα μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας εκμάθησης που λειτουργεί με την υποστήριξη του Πολυτεχνείου Κρήτης.
Αέναος Ωδή 